فستیوال هولی (Holi Festival)، از آن جشنوارههای آشناییست که همهمان عکسها و فیلمهای هیجانانگیزش را دیدهایم. فستیوالی پر از رنگ و شادی که به جشنواره رنگهای هند هم معروف است. فستیوال هولی، هر سال در اولین روز بعد از ماه کامل، در ماه مارس برگزار میشود و خیلیها را از همه جای دنیا به شهرهای مختلف هند میکشاند. جشنواره رنگ هندوستان ۲۰۱۷ در ۱۳ مارس برگزار میشود. در فستیوال هولی، مردم به خیابانها میآیند و یک روز تمام، به هم پودرها و آبهای رنگی پرتاب میکنند و میرقصند. داستانهای زیادی درباره جشنواره رنگ هند وجود دارد؛ بعضیها اعتقاد دارند که این جشن برای پایان زمستان و شروع بهار برگزار میشود و این رنگها، نشانهای از رنگهای زنده بهار است و بعضیها هم میگویند روز هولی، روز پیروزی خوبی بر بدی است.
داستان جشنواره هولی
ماجرای فستیوال هولی به داستانها و افسانههای قدیمی هندی برمیگردد؛ در داستانهای هندو، میگویند هولیکا، جن مونثیست که آتش، او را نابود نمیکند. هیرانیاکاشیپو، برادر هولیکا، پادشاه قدرتمندی بود که همه مردم، بهجز تنها پسرش، او را پرستش میکرند. پادشاه که از سرپیچی پسرش، پراهلاد ، خشمگین و عصبانی بود، برای تنبیه او، به هولیکا دستور میدهد آتشی برپا کند و پراهلاد را در آغوش خود بسوزاند. پراهلاد که ویشنو، خدای نجاتدهنده هندی را پرستش میکرد، در نهایت از این آتش زنده بیرون میآید، اما هولیکا، در آتش میسوزد و از بین میرود.
خیلی از مردم هند که هولیکا را نماد بدی و ویشنو را نماد خوبی میدانند، هر سال در ماه مارس و در شبی که ماه کامل است، آتش بزرگی برپا میکنند و دور آن میرقصند و آواز میخوانند. در صبح روز بعد، جشن رنگها که به همان جشنواره هولی معروف است، همه مردم، از پیر و جوان به خیابانها میآیند و با رنگها، موسیقی و رقص، برای خودشان این پیروزی را جشن میگیرند.
فستیوال هولی و بازی رنگها
با اینکه داستانها و افسانههای مربوط به هولی برای مردم اهمیت کمتری پیدا کرده، اما هنوز هم این فستیوال مهم، هر سال برگزار میشود و چهره متفاوتی به شهر میدهد. مردم هند، در شهرهای مختلف، به خیابانها میآیند و به هم رنگ پرتاب میکنند. نیمههای روز، از پیر و جوان، همه پر از رنگهایی شدهاند که حس خوب زندگی بهشان میدهد. این جشنواره فقط مخصوص هندیها نیست و اتفاقا خیلی از مردمی که در خیاباناند، توریستهایی هستند که از همهجای دنیا به هند آمدهاند تا یک روز متفاوت و پرهیجان را تجربه کنند.
اگر قصد شرکت در این جشنواره پر هیجان را داشتید، بهتر است لباسی بپوشید که زیاد برایتان مهم نیست؛ چون ممکن است رنگها به راحتی از بین نروند. برای موها و صورتتان هم، استفاده از روغن، قبل از رفتن به خیابان، بهترین کار است.
جشنواره رنگها در شهرهای مختلف هند
دهلی؛ هولی موزیکال
در دهلی، پایتخت هند، جشنواره رنگها جدیتر و شلوغتر از همه شهرهای دیگر برگزار میشود. در این شهر همه مردم محلی و توریستها به خیابانها میآیند و آنقدر با رنگها بازی میکنند تا چهرهشان غیرقابل تشخیص شود. همراه این بازی رنگها، موسیقی، رقص و غذاهای متنوع خیابانی هم جزو جدا نشدنی فستیوال هولی دهلی است.
برسنا؛ هولی با چوب
جشن هولی در برسنا هند، کمی متفاوت و خندهدار است؛ مردم دهکده برسنا عادت دارند که یک هفته قبل از جشن اصلی، مردانشان را با چوب کتک بزنند و همه اهالی هم آن را به عنوان یک رسم قدیمی قبول کردهاند. در روز اصلی جشنواره رنگها هم، مثل جاهای دیگر شهر، اهالی دهکده با پرتاب رنگ به هم، آن را جشن میگیرند و آهنگ مذهبی رادا و کریشنا را میخوانند.
ماتورا و وینداوان؛ جشن هولی سنتی
هندیها اعتقاد دارند ماتورا جاییست که کریشنا متولد شده و وینداوان، محل زندگی و رشد او بوده. بهخاطر همین هم در این دو شهر به جشنواره هولی اهمیت زیادی میدهند. هولی که در این منطقه یک هفته طول میکشد، از معبد بنک بیهاری وینداوان با مراسم پرتاب گُل شروع میشود و روز آخر به گردنه ویشرام و بازی با رنگها میرسد.
گوا؛ هولی و رژه
مردم گوا معمولا در تمام روز جشنواره هولی جنبوجوش میکنند و لحظهای بیکار نیستند. جشنواره هولی در گوا به شیگمو (Shigmo) معروف است و همه مردم، با همه مذهبها در آن شرکت میکنند. بهجز پرتاب رنگ و بازیهای معروف جشنواره هولی، در گوا رژههای و نمایشهای خیابانی هم برگزار میشود.
فستیوال هولی در کشورهای دیگر دنیا
هولی، فقط در هند برگزار نمیشود. کشورهای دیگری هم هستند که هولی را با رنگبازی و آتشبازیهای مخصوصش جشن میگیرند. این کشورها، بیشتر جاهایی از دنیا هستند که هندیهای زیادی در آنها زندگی میکنند یا اینکه صرفا از این جشن رنگی و خوشحال الهام گرفتهاند.
جشنواره هولی در پاکستان
با اینکه فستیوال هولی در پاکستان کاملا به شیوه هندیاش برگزار نمیشود، اما برای مردم محلی اهمیت زیادی دارد. در این روز، اهالی پاکستان، خانههایشان را تمیز میکنند، دوستانشان را میبینند، مهمانی میگیرند و با رنگها بازی میکنند. هندیهای ساکن پاکستان هم معمولا در این روز به معابد میروند و عبادت میکنند.
فستیوال رنگها در نپال
از آنجایی که هندیهای زیادی در نپال زندگی میکنند، جشن هولی هم در نپال، بزرگ و پرشور برگزار میشود. فستیوال هولی نپال یک هفته طول میکشد و بخش رنگبازی، روز آخر این جشنواره است. در تمام این یک هفته، ستون بزرگی برپا میکنند که مردم دور آن جمع میشوند و عبادت میکنند. در روز آخر جشنواره هولی، رنگبازی مردم شروع میشود؛ همه به خیابانها میآیند و خودشان را در خوشرنگی هولی غرق میکنند. در پایان روز هم ستون بزرگ را آتش میزنند و دور آن جشن میگیرند. این مراسم آتشبازی، به همان داستان معروف پراهلاد و هولیکا و پیروزی خوبی بر بدی بر میگردد.
فستیوال هولی در آفریقای جنوبی
از آنجایی که آفریقای جنوبی بزرگترین جمعیت هندیهای مهاجر را در خودش دارد، جشنواره رنگها، هر سال خیلی باشکوه در آن برگزار میشود. آنجا هم مردم در خیابانها رنگبازی و آتشبازی میکنند و دور هم جمع میشوند. اهالی آفریقای جنوبی اعتقاد دارند باید سنتها را زنده نگه دارند و جشن هولی را برای نزدیک شدن به هم و تبدیل دشمنیها به دوستیها برگزار میکنند.
هولی در جزایر ترینیداد و توباگو
در سال ۱۸۴۵، خیلی از هندیها به جزایر ترینیداد و توباگو رفتند تا در مزارع نیشکر کار کنند. بعد از مهاجرت هندیها در این جزایر دوقولو، هر سال و با محدودیتهای زیادی مراسم هولی برگزار میشده، اما این روزها فستیوال هولی در ترینیداد و توباگو، به جشنی ملی و بزرگ تبدیل شده که همه مردم در آن شرکت میکنند. در این روز مردم شیرینی و شکلات پخش میکنند، به دیدن هم میروند و در خیابان مراسم رنگبازی و موسیقیهای زنده محلی برگزار میشود.
جشنواره رنگها در برلین آلمان
چند سالی است که جشنواره رنگها در برلین هم برگزار میشود و مثل نمونه هندیاش، یک روز تمام، همه مردم در خیابانها، یک مهمانی خوش آبورنگ برپا میکنند. هولی برلین، برعکس سنتهای هندی، در آخر بهار و برای شروع تابستان جشن گرفته میشود و جمعیت زیادی از مردم محلی و توریستها برای شرکت در آن به پارک المپیک برلین میروند.